Diep in de Sulphur Cave, aan weerszijden van de Albanees-Griekse grens, ligt een unieke bezienswaardigheid: ‘s werelds grootste bekende spinnenweb. Dit enorme bouwwerk strekt zich uit over ongeveer 1.100 vierkante meter – gelijk aan een klein huis – opgehangen in een smalle doorgang in deze labyrintische kalkstenen grot, gebeeldhouwd door de Sarantaporos-rivier. Maar de omvang van deze zijdenmetropool is slechts een deel van het verhaal.
Wat de wetenschappers werkelijk verbaasde, was het delicate ecosysteem dat daarin floreerde. Dit was niet alleen een enorm web; het was een krioelende spinnenstad. Onderzoekers ontdekten dat er 69.000 Tegenaria domestica – beter bekend als schuurtrechterwevers – samenleven met ongeveer 42.000 Prinerigone vagans, die doorgaans voorkomen in vochtige habitats. Het is bekend dat de eerste soort op de laatste jaagt, die kleiner zijn.
“In de duisternis van de grot,” legde Dr. Blerina Vrenozi, bioloog en ecoloog aan de Universiteit van Tirana, uit, “was onze hypothese dat ze elkaar niet zien, dus er is geen sprake van predatie.” Deze vreedzame co-existentie binnen het web biedt een fascinerende inkijk in hoe beperkte zichtbaarheid de natuurlijke dynamiek tussen roofdieren en prooien drastisch kan veranderen.
Dr. Vrenozi, gespecialiseerd in spinnen en leidinggevend aan dit onderzoeksteam, beschreef het bereiken van de Zwavelgrot als ‘pure adrenaline voor biologen’. De reis zelf was zwaar, waarbij steltlopers en touwen nodig waren om door de waterstromingen in de grot tot borsthoogte te navigeren.
“Toen ik met een licht in de grot scheen,” herinnerde ze zich, “zag het er sprankelend uit”, legde Dr. Vrenozi uit. Het massieve web bestond niet uit één enkele doorlopende structuur, maar uit duizenden individuele trechtervormige webben die met elkaar waren verweven en onder haar licht glinsterden met een bijna etherische gloed.
Dit ongewone ondergrondse toevluchtsoord dankt zijn bestaan aan verschillende factoren. De grot zelf is gebeeldhouwd met zwavelzuur dat wordt gegenereerd door de oxidatie van waterstofsulfide in het grondwater. Het werd in 2022 ontdekt door de Tsjechische Speleologische Vereniging, heeft een constante temperatuur van ongeveer 25 graden Celsius en biedt een overvloed aan voedsel: meer dan 2,4 miljoen muggen worden aangetrokken door het vochtige interieur van de grot – voldoende voedsel voor deze spinnenmetropool.
De barre omgeving fungeert ook als een natuurlijke barrière voor de meeste andere wezens. De lucht in de Sulphur Cave is dik van het stinkende waterstofsulfide, waardoor het voor de meeste dieren onbewoonbaar is. Zelfs onderzoekers die de grot betreden, hebben maskers nodig om de ‘geur van bedorven eieren’ te verdragen, zoals Dr. Vrenozi het levendig beschreef.
Hoewel de exacte leeftijd van deze spinnenstad onbekend blijft, suggereert de afgelegen locatie dat deze voor onbepaalde tijd kan blijven bestaan. De constante aanvulling van voedsel en bescherming tegen bedreigingen van buitenaf dragen waarschijnlijk bij aan deze lange levensduur.
“Een deel van het web valt in elkaar omdat het te zwaar is,” legde Dr. Vrenozi uit, “maar het is een cyclus die zich keer op keer herhaalt.” De onderzoekers merkten zelfs genetische verschillen op tussen deze in grotten levende spinnen en hun verwanten aan het oppervlak, wat benadrukt hoe ze zich op unieke wijze hebben aangepast om te gedijen in deze ongewone omgeving.
Deze buitengewone ontdekking biedt niet alleen de mogelijkheid om de evolutionaire aanpassingen van beide spinnensoorten te bestuderen, maar biedt ook waardevolle inzichten in hoe ecologische relaties dramatisch kunnen veranderen onder extreme omstandigheden, zoals die in een afgelegen grottenstelsel.
