Mossporen hebben een verbazingwekkend vermogen getoond om de extreme omstandigheden in de ruimte te overleven en blijven levensvatbaar na bijna negen maanden blootstelling aan vacuüm, straling en temperatuurschommelingen. Deze ontdekking, geleid door onderzoekers van de Universiteit van Hokkaido, suggereert dat het leven op cellulair niveau inherente veerkrachtmechanismen bezit die voorheen werden onderschat.
Onwaarschijnlijke overlevenden: mos in het vacuüm
Het experiment omvatte het bevestigen van sporenbevattende capsules van Physcomitrium patens – een mossoort die de voorkeur geniet in plantenonderzoek vanwege zijn eenvoudige structuur en gesequenced genoom – aan de buitenkant van het Internationale Ruimtestation (ISS). Na negen maanden keerde meer dan 80% van de sporen terug naar de aarde, nog steeds in staat om te ontkiemen.
‘We verwachtten dat er vrijwel geen overleving zou zijn’, legt bioloog Tomomichi Fujita uit, ‘maar het resultaat was het tegenovergestelde: deze kleine plantencellen vertoonden een buitengewone duurzaamheid.’ Deze bevinding weerspiegelt een vergelijkbare veerkracht die wordt waargenomen bij tardigrades, microscopisch kleine dieren die bekend staan om hun vermogen om extreme omstandigheden te weerstaan.
Waarom mos ertoe doet: evolutie en terravorming
Het vermogen van mos om in de ruimte te overleven is niet alleen maar een curiosum. Mossen behoorden, samen met levermos en hoornblad, tot de eerste planten die ruim 500 miljoen jaar geleden land koloniseerden. Ze floreerden door voedingsstoffen uit rotsen te halen, waarmee ze op effectieve wijze de eerste bodems bouwden en de weg vrijmaakten voor de verspreiding van meer complex leven over de droge gebieden van de aarde.
Deze evolutionaire geschiedenis maakt ze bijzonder interessant voor wetenschappers die de mogelijkheid onderzoeken om andere planeten te terravormen. Het team van Fujita ontdekte dat de in sporen omhulde sporofyten UV-straling, extreme hitte en kou effectiever tolereerden dan enig ander deel van de plant.
Minimale schade: chlorofyl en toekomstige implicaties
Hoewel er enige vermindering van chlorofyl a werd waargenomen (ongeveer 20%), functioneerden andere chlorofylvormen normaal en werd de algehele gezondheid van de sporen niet significant beïnvloed. Dit suggereert dat mossporen aangeboren beschermingsmechanismen bezitten tegen de meest schadelijke effecten van blootstelling aan de ruimte.
Fujita gelooft dat dit onderzoek een startpunt zou kunnen zijn voor het construeren van ecosystemen op buitenaardse omgevingen zoals de maan en Mars. De veerkracht van mossporen biedt een uniek voordeel in de barre omstandigheden in de ruimte, waardoor ze een veelbelovende kandidaat zijn voor baanbrekend leven buiten de aarde.
“Uiteindelijk hopen we dat dit werk een nieuwe grens opent voor het construeren van ecosystemen in buitenaardse omgevingen… Ik hoop dat ons mosonderzoek als uitgangspunt zal dienen.” — Tomomichi Fujita.
