Wetenschappers zijn al tientallen jaren op zoek naar tekenen van vorig leven op Mars. Hoewel er verleidelijke hints naar voren zijn gekomen – zoals bewijs van oude watermeren en organische moleculen – blijft concreet bewijs ongrijpbaar. Een nieuwe studie suggereert echter dat grotten die zijn uitgehouwen door stromend water onder het oppervlak van de Rode Planeet cruciale aanwijzingen kunnen bevatten over de vraag of het leven daar ooit heeft gedijen.
Mars is bezaaid met talloze depressies die lijken op grotingangen. Traditioneel werden deze kenmerken toegeschreven aan vulkanische activiteit in plaats van waterige erosie. Op aarde worden enorme netwerken van grotten, bekend als karstgrotten, gevormd wanneer water millennia lang oplosbaar gesteente zoals kalksteen oplost. Maar ondanks voldoende bewijsmateriaal dat wijst op een natter verleden op Mars miljarden jaren geleden, hebben wetenschappers nog steeds geen definitieve voorbeelden gevonden van dergelijke door water uitgehouwen grotten.
Nu denken onderzoekers onder leiding van Chunyu Ding van de Shenzhen Universiteit in China dat ze acht potentiële kandidaten in de regio Hebrus Valles hebben geïdentificeerd. Dit uitgestrekte noordwestelijke gebied van Mars beschikt over honderden kilometers aan valleien en depressies, gevormd door eeuwenoude overstromingen, wat duidt op een geschiedenis van krachtige waterstromingen.
Deze grotingangen werden aanvankelijk in kaart gebracht door missies zoals NASA’s Mars Global Surveyor. Ding en zijn team gingen dieper in op de spectrometriegegevens van die missie om de chemische samenstelling rond de vermoedelijke grotten te analyseren. De resultaten onthulden een signatuur die rijk is aan carbonaten en sulfaten: mineralen waarvan bekend is dat ze worden gevormd in de aanwezigheid van vloeibaar water.
Het team heeft ook bewijs gevonden dat erop wijst dat oude stroombeddingen abrupt eindigen bij de ingangen van deze grotten. Dit patroon komt nauw overeen met wat wordt waargenomen in de buurt van karstgrotten op aarde, waar stromen vaak ondergronds verdwijnen en worden omgeleid door ondergrondse grottensystemen.
“Als je op een kaart kijkt, zou je verwachten dat de stroom zich op een oppervlak bevindt en dan plotseling verdwijnt, omdat het stroomwater door het grottensysteem wordt gehackt”, legt James Baldini uit, een expert in de geologie van Mars aan de Universiteit van Durham in Groot-Brittannië.
Hoewel deze bevindingen een overtuigend beeld schetsen, is niet iedereen overtuigd. Daniel Le Corre van de Universiteit van Kent erkent het mineralogische en geologische bewijsmateriaal dat wijst op potentiële door water uitgehouwen grotten, maar merkt op dat ze visueel lijken op andere grotten op Mars waarvan men denkt dat ze van vulkanische oorsprong zijn.
Indien bevestigd, zouden deze watergrotten toplocaties zijn voor astrobiologen die op zoek zijn naar bewijs van oud leven. “Om leven te hebben heb je water nodig en een omgeving die beschut is tegen het intense radioactieve bombardement op het oppervlak van Mars”, zegt Baldini. “Vulkanische grotten en lavabuizen zijn ook redelijke plekken om naar leven te zoeken, maar er is niet noodzakelijkerwijs water bij betrokken.”
Bovendien kunnen deze grotten op Mars mogelijk stalagmieten bevatten: bolvormige rotsformaties die kenmerkend zijn voor karstgrotten op aarde. Stalagmieten fungeren als geologische tijdcapsules en bewaren informatie over vroegere omgevingsomstandigheden, inclusief temperatuurveranderingen over langere perioden. Het bepalen van de precieze ouderdom van dergelijke stalagmieten zou echter een enorme opgave zijn, zelfs bij robotverkenning.
De zoektocht naar leven buiten de aarde hangt vaak af van het vinden van omgevingen waar ooit vloeibaar water stroomde en het leven beschermde tegen harde straling. De mogelijkheid dat deze grotten op Mars dergelijke overblijfselen bevatten, biedt een verleidelijk vooruitzicht voor toekomstige verkenning.
