Fossielen gevonden in Noord-Australië onthullen dat de voorouders van moderne makreelhaaien – inclusief grote witte haaien en makreelhaaien – al reuzen waren tijdens het dinosaurustijdperk, ongeveer 15 miljoen jaar eerder dan eerder werd gedacht. Deze ontdekking daagt bestaande tijdlijnen van de evolutie van haaien uit en benadrukt de cruciale rol van Australië bij het begrijpen van het prehistorische zeeleven.
De opkomst van megahaaien
Haaien, al meer dan 400 miljoen jaar toproofdieren, begonnen zich ongeveer 135 miljoen jaar geleden te diversifiëren naar moderne afstammingslijnen. Hoewel vroege vormen relatief klein waren, tonen de nieuwe bevindingen aan dat sommige lamniforme haaien (de groep die moderne makreelhaaien omvat) zich snel tot enorme afmetingen ontwikkelden. De fossielen, opgegraven in de buurt van Darwin, bestaan uit enorme wervels die behoren tot een voorheen onbekende soort cardabiodontide – een geslacht dat bekend staat om zijn mega-roofzuchtige omvang.
Deze oude haaien wedijverden qua grootte en roofzuchtige dominantie met andere dominante zeereptielen, zoals plesiosauriërs en ichthyosauriërs. *De teruggevonden wervels hadden een diameter van meer dan 12 cm, aanzienlijk groter dan die van moderne grote witte haaien (ongeveer 8 cm). * Dit duidt op een lichaamslengte van 6-8 meter (meer dan 20 voet) en een gewicht van meer dan 3 ton, waardoor deze haaien bovenaan hun voedselketen staan.
Waarom dit ertoe doet: de evolutie van haaien herschrijven
De ontdekking is belangrijk omdat het de tijdlijn voor de evolutie van de megalichaamsgrootte bij lamniforme haaien verschuift. Voorheen geloofden wetenschappers dat deze reuzen later in de evolutionaire geschiedenis ontstonden. De Darwin-fossielen tonen aan dat het vermogen tot extreme grootte een eeuwenoude eigenschap was binnen deze haaienlijn, waardoor ze al in een vroeg stadium niches van toppredatoren konden exploiteren.
De Tethys-oceaan, een uitgestrekte watermassa die ooit Gondwana en Laurasia met elkaar verbond, wemelde in deze periode van het zeeleven. De ontdekking toont aan dat deze haaien niet beperkt waren tot diepe wateren, maar gedijden in ondiepe kustomgevingen. Dit suggereert een complex oud voedselweb waarin haaien actief concurreerden met andere zeereptielen om dominantie.
De paleontologische betekenis van Australië
“Deze ontdekking herschrijft niet alleen de tijdlijn van de evolutie van haaien, maar versterkt ook de mondiale betekenis van Australië in paleontologisch onderzoek”, aldus dr. Mikael Siversson, onderzoeker bij het Western Australian Museum. De vindplaats bij Darwin levert nog steeds nieuwe inzichten op in het prehistorische leven, wat bewijst dat de regio een schat aan onontdekte fossielen herbergt.
Het onderzoek, gepubliceerd in Communications Biology, onderstreept het belang van voortdurend paleontologisch onderzoek. Elke nieuwe vondst helpt ons begrip van oude ecosystemen en de wezens die deze bewoonden te verfijnen.
De ontdekking van deze eeuwenoude megahaaien bevestigt dat de roofzuchtige erfenis van moderne haaien veel verder teruggaat dan eerder werd aangenomen, en bevestigt hun dominantie als toproofdieren vanaf het dinosaurustijdperk.
