NASA potwierdziła swoje zaangażowanie w projekt łazika Rosalind Franklin Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), pomimo zaproponowanych przez administrację Trumpa cięć budżetowych, które początkowo zagrażały współpracy. Potwierdzenie nadeszło 25 listopada na posiedzeniu Rady Ministerialnej ESA, podczas którego dyrektor generalny ESA Josef Aschbacher ogłosił list od NASA potwierdzający jej wkład w misję.
Misja ExoMars: odkrycie długiej drogi do życia
Łazik Rosalind Franklin, 300-kilogramowy robot eksploracyjny, jest wyposażony w 2-metrowe wiertło przeznaczone do poszukiwania śladów życia pod powierzchnią Marsa. Ma to kluczowe znaczenie, ponieważ promieniowanie na powierzchni planety sprawia, że nie nadaje się do zamieszkania, jakie znamy, a środowiska podpowierzchniowe mogą potencjalnie być siedliskiem mikroorganizmów.
Projekt napotkał znaczne opóźnienia, w tym wcześniejsze poleganie na rosyjskim wsparciu, które rozpadło się po inwazji na Ukrainę na początku 2022 r. ESA zerwała stosunki z Roskosmosem, wymagając nowej platformy lądowania i strategii startu. NASA wkroczyła, aby zapewnić rakietę, grzejniki radioizotopowe odporne na marsjańskie temperatury oraz silniki rakietowe zwalniające umożliwiające bezpieczne lądowanie. Obecnie misja ma wystartować w 2028 roku.
Cięcia budżetowe USA i odporność Europy
Propozycja budżetu byłego prezydenta Trumpa na rok budżetowy 2026 obejmowała odcięcie finansowania NASA dla licznych międzynarodowych projektów naukowych, w tym ExoMars. Wzbudziło to obawy, że ESA będzie musiała sfinansować pozostałe 375 milionów dolarów potrzebne na samo ukończenie misji. NASA potwierdziła jednak, że wywiąże się ze swoich wcześniejszych zobowiązań, dostarczając niezbędne komponenty: rakietę, grzejniki radioizotopowe i hamujące silniki rakietowe.
Spektrometr masowy do analizy molekuł organicznych Marsa (MOMA-MS), krytyczny instrument do wykrywania substancji organicznych w wywierconych próbkach, został już dostarczony do NASA i jest integrowany w Europie.
Szersze implikacje dla amerykańsko-europejskiej współpracy kosmicznej
ExoMars nie jest jedynym wspólnym projektem dotkniętym proponowanymi cięciami budżetowymi. Zagrożona jest także antena interferometru laserowego (LISA), obserwatorium fal grawitacyjnych o wartości 3 miliardów dolarów oraz sonda EnVision Venus, która wykorzystuje należący do NASA instrument radarowy z syntetyczną aperturą. Kongres USA dyskutuje obecnie o przywróceniu części funduszy.
ESA przygotowuje plany awaryjne, obejmujące możliwość samofinansowania tych misji, jeśli finansowanie ze strony USA pozostanie niepewne. Państwa członkowskie ESA negocjują rekordowy budżet na kolejne trzy lata w wysokości ponad 22 miliardów euro (25 miliardów dolarów), choć może to skomplikować zwiększone wydatki na obronę wśród krajów europejskich w obliczu napięć z Rosją.
ESA aktywnie dyskutuje z państwami członkowskimi na temat możliwości wniesienia wkładu w wymianę komponentów NASA, jeśli finansowanie ze Stanów Zjednoczonych pozostaje niepewne.
Przyszłość międzynarodowej współpracy kosmicznej zależy od rozstrzygnięcia debaty budżetowej w USA, jednak ESA pozostaje zdeterminowana, aby kontynuować swoje ambitne programy naukowe, nawet jeśli oznacza to realizację ich samodzielnie.
